Mesane kanseri takibinde sessiz bir devrim yaşanıyor.
Artık hastalığın izini sürmek için mutlaka ameliyatla doku almak gerekmiyor.
Birkaç damla kan ya da bir idrar örneği…
Tümörün izleri, vücut sıvılarına karışıyor.
Biz de bu izleri takip ederek hastalık hakkında bilgi sahibi olabiliyoruz.
Bu yönteme sıvı biyopsi diyoruz.
Sıvı Biyopsi Nedir?
Sıvı biyopsi, hastadan alınan kan ya da idrar örneğiyle, tümöre ait genetik materyalin (DNA) ya da hücrelerin tespit edilmesidir.
Yani artık sadece tümör dokusuna değil, vücudun tamamına bakabilen bir pencere açıyoruz.
- Kan örneğinde: Dolaşımdaki tümör DNA’sı (ctDNA) ve dolaşan tümör hücreleri (CTC) aranır.
- İdrar örneğinde: Tümörün doğrudan temas ettiği mesane duvarından dökülen DNA (utDNA) incelenir.
Ne İşe Yarıyor?
- Erken tanı: Hastalık belirti vermeden tespit edilebilir.
- Tedavi takibi: Tedavi işe yarıyor mu? ctDNA ya da utDNA düzeyleri bize yanıtı verir.
- Nüks (tekrar) riski: Görüntüleme yöntemleriyle henüz görünmeyen hastalık, sıvı biyopsiyle ortaya çıkabilir.
- Tedavi kararı: Hangi hastaya hangi tedavi uygun? Kanda veya idrarda çıkan genetik bilgi yönümüzü çizer.
Yeni Veriler Ne Gösteriyor?
Nature Reviews Urology’de yayımlanan yeni derlemede, sıvı biyopsilerin mesane kanserinde kullanımına dair çarpıcı sonuçlar paylaşıldı:
- ctDNA negatif olan hastalarda, tedavi sonrası 12 ay boyunca hastalık tekrarlamadı (%97 oranında).
- ctDNA pozitif hastalarda ise erken müdahale ile hastalık kontrol altına alınabildi.
- utDNA ile mesane içindeki tümör kalıntıları daha hassas şekilde takip edilebildi.
- Sıvı biyopsi ile yapılan izlem, gereksiz tedavilerin önüne geçebiliyor.
Ne Zaman Kullanılabilir?
- Tanı sonrası risk değerlendirmesi
- Ameliyat sonrası tedavi ihtiyacını belirlemek
- Mesane koruyucu (bladder-sparing) kararlar
- Metastatik hastalıkta tedaviye yanıt izleme
- Radikal tedaviden sonra hastalığın geri dönüp dönmediğini erken anlamak
Sonuç: Gelecek Sıvının İçinde Gizli
Henüz rutin olmamakla beraber sıvı biyopsi sayesinde mesane kanserini artık:
- Daha erken,
- Daha hassas,
- İnvaziv olmayan yöntemlerle takip edebiliyoruz.
Bir damla kan, bir kap idrar…
Hastaya zarar vermeden bilgi alabilecek, tedaviyi kişiye özel şekillendirebileceğiz.
Bu gelişmeler, yalnızca tıbbi değil, insani bir dönüşüm de vadediyor.
Daha az kaygı. Daha çok yaşam. Daha fazla umut.
📚 Kaynak: Nature Reviews Urology, 2025
